turanî halklar ne demek?

Turanî Halklar

Turanî halklar, Ural-Altay dil ailesine mensup dilleri konuşan ve genellikle Orta Asya, Sibirya ve Doğu Avrupa bölgelerinde yaşayan çeşitli etnik grupları kapsayan geniş bir terimdir. Bu terim, dilbilimsel ve kültürel benzerliklere dayalı bir sınıflandırmayı ifade eder, ancak etnik köken veya siyasi birliği ima etmez.

Temel Özellikler:

Dil Ailesi: Ural ve Altay dil ailelerine mensup dilleri konuşurlar. Bu dil aileleri arasındaki akrabalık ilişkisi tartışmalı olmakla birlikte, bazı dilbilimciler tarafından desteklenmektedir.
Coğrafi Yayılım: Başlıca olarak Orta Asya, Sibirya, Doğu Avrupa ve Kuzey Asya'da yaşamaktadırlar.
Kültürel Çeşitlilik: Turanî halklar, farklı coğrafyalarda yaşadıkları için oldukça çeşitli kültürel özelliklere sahiptirler. Göçebe yaşam tarzından yerleşik tarım toplumlarına kadar farklı yaşam biçimleri gözlemlenir.
Tarihsel Bağlantılar: Tarih boyunca çeşitli imparatorluklar ve devletler kurmuşlardır. Hunlar, Avarlar, Göktürkler, Bulgarlar, Macarlar ve Osmanlılar gibi önemli siyasi oluşumlar, Turanî halklarla ilişkilendirilmektedir.

Önemli Turanî Halklar:

Türk Halkları: Türkiye Türkleri, Azerbaycan Türkleri, Kazaklar, Kırgızlar, Özbekler, Uygurlar, Türkmenler, Tatarlar, Başkurtlar, Yakutlar (Sakhalar) ve diğerleri.
Moğol Halkları: Moğollar, Buryatlar, Kalmuklar.
Mançu-Tunguz Halkları: Mançular, Evenkler, Evenler, Nanaylar, Udegeler.
Fin-Ugor Halkları: Finler, Estonyalılar, Macarlar, Laponlar (Samiler), Mordvalar, Mariler, Udmurtlar, Komiler.
Samoyed Halkları: Nenetsler, Enetsler, Selkuplar, Nganasanlar.

Not: "Turanî" terimi, bazen siyasi ve ideolojik amaçlarla da kullanılmıştır. Özellikle 19. ve 20. yüzyıllarda, Turancılık ideolojisi, Ural-Altay halklarını bir araya getirme ve birleştirme amacını gütmüştür. Ancak, bu ideoloji günümüzde geniş kabul görmemektedir.